05 Mayıs 2012

RAMAZAN VE HARAM AYLAR

Mücahit Rien
http://blog.milliyet.com.tr/mukaryen

27 Eylül '07

Ramazan ve haram aylar


Ramazan kelimesinin bir ay için kullanılmadığını düşünmeye başlamam çok uzun zamanlar önceye rastlamaz. Kuran’ı okudukça görmeye başladıklarım onlar idi ki, Yaratan, hiç bir şekilde bir takvim üzerinde durmamaktaydı. O, düzenini kurduğu gün, sanki ilahi bir takvim sunmuş ve o takvimde bir periyot, bir dönem, bir döngü belirlemiş idi. Dünyanın güneş etrafında bir tam tur atma periyoduna bizler “yıl” demişiz. O ise bu döngüye herhangi bir isim takmamış idi. Bir günü de dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesine bağlamıştı. Yani dünya kendi ekseni etrafında bir tam tur attığında bir gün dolmuş oluyordu.

Bizim “ay” diye adlandırdığımız ama Kuran’ın “şehr” diye adlandırdığı bir de zaman dilimleri var idi. Bu ayni “düzine” kavramı gibi ama miktar belirtmek yerine bir süreç, bir zaman dilimi belirtmeye yarayan bir kelime, bir kavram idi (diye düşünüyorum). Zaten garip değil midir? Onun takvimi, benim takvimim, Budistlerin takvimi, Çin takvimi. Hepsi birbirinden farklı, hepsi birbirine göre kayıp duruyorlar. Bir devre ki, onda Kuran indirilmiş, biz de o devreyi oruç tutarak kutlayacağız, ama bir sene güneş gökyüzünde parıldarken, günler çok uzun sürerken kutlayacağız (1 Temmuz 2007, İmsak-Akşam saat farkı 18 saattir) yani oruçlu geçireceğiz (Bakara:185), ve kutlarken 17-18 saat oruçlu aç biilaç ve susuz kalacağız, ve eziyet çekeceğiz, başka bir sene, Arap takviminin Ramazan ayı kış vaktine gelecek (22 Aralık 2007 İmsak-Akşam saat farkı 13 saattir) sahurdan sonra 13 saat aç susuz kalacağız. Kutlu doğum haftasını sorucaz ne zaman diye, ama hiç bir periyodisite yok Peygamberin doğum gününde, diyecekler ki peygamber su ayda doğdu (Arap takvimine göre), bi bakıcaz bir sene doğum gününde kar yağmakta, diğer bir gününde millet günlük güneşlik, dolaşıyor. Olur mu böyle bir şey?
Dünya, biz biliyoruz ki, referansımızı veya birim zamanımızı “saat” olarak aldığımızda 365, 25 x 24 = 8766 saat’te güneşin etrafında tam bir tur atıyor veya periyodunu tamamlıyor. Ama O, sadece 12 tane, bizim “ay” diye adlandırdığımız, şehr denen zaman dilimlerinden bahsediyordu.

Kepler’in 2. Yasası, eliptik bir yörüngede dönmekte olan bir uydu ki, böyle bir yörüngede elipsin iki merkezinden birine güneş yerleşmiştir, ayni birim zamanda, eliptik düzlemde, ayni alanı tarar demektedir.

Bu yasayı güneş etrafında dönmekte olan dünya için uyguladığımızda, yasanın sonucu olarak perihelionda (günberi) (dünyanın güneşe en yakın olduğu yer- 3 Ocak) dünyanın yörünge üzerindeki hızı maksimuma çıkar (çizgisel hiz: 30.80 km/s), tam aksine, afelionda (günöte) (dünyanın güneşe en uzak noktası – 4 Temmuz) dünyanın yörünge üzerindeki hızı minimuma iner (çizgisel hiz: 28.81km/s).

Yer'in kendi ekseni etrafında bir gün süren dönmesiyle oluşan düzleme "Ekvator düzlemi" diyoruz. Yer'in Güneş etrafında yaklaşık 365 gün 6 saat süren dolanımından oluşan düzleme de "Ekliptik düzlemi" diyoruz. Bu iki düzlem arasındaki açı, Ekvator düzlemine göre "Ekliptiğin eğimi"ni ( e ) gösteriyor ve günümüzde bu açı yaklaşık olarak 23.4°.

Bunlara hemen şu bilgileri de eklemek istiyorum: Dünyanın güneş etrafında dönerken izlediği eliptik yörünge üzerinde 4 özel nokta önem arzetmekte:
1-Yörüngenin elips olması ve güneşin bu eliptik yörüngenin bir merkezinde yerleşik olması sebebiyle, Günberi (Perihelion: 3 Ocak) ve Günöte (Aphelion: 4 Temmuz) diye adlandırılan iki nokta,
2- Ekliptik eğimi nedeniyle de gece ile gündüzün aynı süreleri aldığı 2 adet Ekinox noktaları (Bahar ekinoksları: 20/21 Mart ; 22/23 Eylül)

Simdi Tevbe: 36 ayetine kulak verelim:

9: 36 Gökleri ve yeri yarattığı gün ALLAH'ın kitabında ayların sayısı, ALLAH'a göre on ikidir. Bunlardan dördü ise kutsaldır. İste kusursuz din budur; o aylarda (savaşarak) kendinize zulmetmeyiniz. Ama putperestler sizinle toptan savaşırlarsa siz de onlarla toptan savaşın. Bilesiniz ki ALLAH erdemli davrananların yanındadır.

Yaratan, 12 adet eşit zaman dilimi seçmiştir. Bu eşit zaman dilimlerinde Dünyanın güneş etrafındaki eliptik yörünge üzerinde kat ettiği mesafe, herkesin Kepler 2. Yasası dediği, benim ise Keplerin farkına vardığı Yaratanın yaratılış yasalarından biri dediğim yasaya istinaden her bir birim zamanda (8766 / 12 = /730, 5 saat) değişiklik göstermektedir. Dünya bu yasaya göre, yörünge üzerinde, güneşe yaklaştıkça hızlanmakta, güneşten uzaklaştıkça yavaşlamaktadır. Biraz önce bahsettiğimiz birim zaman ise O’nun birim zamanı değildir, tamamıyla bizim seçtiğimiz bir birim zamandır. Ama O’nun katında kat’i bir sabitler sistemi var. Bir yörüngede bir tur attığınız zaman 360 derece yol kat eder tekrar ayni noktaya gelirsiniz, yine 360 steradyan kat etmiş olursunuz.
Bu sayı tam olarak 12’ye bölünen bir sayı.
İste buradan başlıyor Yaradan’ın büyüklüğü.
Hiçbir yaratılmışın referans sistemine göre çalışmıyor O’nun ilmi.
Çalışmaması da gerekiyor zaten. Her bir toplumun değişik bir referans sistemi olduğunda ki bu aşağı yukarı böyle, kaos alır başını gider. O, referans olarak Arap sistemini de almıyor. Evrensel bir referansa oturtmak için sistemini, O sadece yörüngelerden, geceden gündüzden, güneşten dünyadan ay’dan yani güneş sisteminin bir bölgesinden bahsediyor ve bir de 12’den bahsediyor.
Sistem kurulmuştur.
Dünya güneş etrafında tam bir turunu 12 BZ de tamamlamaktadır (BZ=Birim Zaman). Her bir BZ’nin adi konmamıştır. Sadece BZ için ŞEHR denilmiştir. Diğer bir deyiş ile herhangi bir beşeri takvim belirtilmemiştir. Herhangi bir ayın adı konmamıştır. Herhangi bir günün adı yoktur. Sadece birbirini örten her gece-gündüz ikilisine “bir gün” adı verilmiştir.

Hal böyle olunca, Yaratan herhangi bir isimlendirme yapmayınca, “ramazan” kelimesini bir aya izafe edilen bir isim olarak almamız doğru olabilir mi?

Şimdi gelin beraberce Bakara: 185’i inceleyelim:

2: 185 Ramazan, insanlara yol gösterici, apaçık bir öğreti ve yasa kitabi olan Kuran’ın indirildiği aydır. Kim o aya ulaşırsa onu oruç tutarak geçirsin. Hasta veya yolcu olanlarınız, tutamadığı günlerin sayısınca diğer günlerde oruç tutar. ALLAH sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Böylece (oruç günlerinin) sayısını tamamlar, sizi doğruya ulaştıran ALLAH'ı yüceltip şükredersiniz.

Bu ayetin Arapça transliterasyonu şöyledir:

2: 185 Şehru ramedanellezı ünzile fıhil kur'anü hüdel lin nasi ve beyyinatim minel hüda vel fürkan fe men şehide minkümüş şehra felyesumh ve em kane merıdan ev ala seferin fe ıddetüm min eyyamin uhar yürıdüllahü biküml yüsra ve la yürıdu bi külüm usr ve li tükmilül ıddete ve li tükebbirullahe ala ma hedaküm ve lealleküm eşkürun

Gelin transliterasyondaki Arapça kelimeleri takip ederek, ayetin mealini yukarıda verdiğim kavramlar ışığında biraz değiştirelim:

2: 185 “ramazan”, insanlara yol gösterici, apaçık bir öğreti ve yasa kitabı olan Kuran’ın indirildiği Birim Zamanın (BZ) başlangıcıdır. Kim o BZ’na ulaşırsa onu oruç tutarak geçirsin. Hasta veya yolcu olanlarınız, tutamadığı günlerin sayısınca diğer günlerde oruç tutar. ALLAH sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Böylece (oruç günlerinin) sayısını tamamlar, sizi doğruya ulaştıran ALLAH'ı yüceltip şükredersiniz.

Bu ayette, “Kuran’ın indirildiği ….” söyleminde “indirildiği” kelimesi için Arapçada “unzile” kullanılmış. Unzile, nüzul’ün refleksiv halidir, yani nüzul inme, alma manalarına gelirken, unzile, indirilme, alınma manalarına gelmektedir.
Evrenin her bir bölgesi için, Yaratan bir öğreti ve yasalar manzumesi yaratmıştır.
Güneş sistemi ve dünya için olan öğreti ve yasalar manzumesi, merkezi hafıza biriminden (Levhi Mahfuz) alınmış, kim tarafından alınmış? Yaradanin emri ile Cebrail tarafından alınmış ve peyderpey söylenmek üzere yeryüzüne sistem olarak indirilmiştir. Ne vasıtasıyla indirilmiştir? Bir psodo-hafıza biçiminde Cebrail ile birlikte inmiştir. Peki, bu ne zaman olmuştur? Kadir gecesi diyeceğimi zannediyorsanız, yanılıyorsunuz.
Bu olay “ramazan BZ’ın”da olmuştur. Ramazan zamanı veya şehri, dünyanın güneş etrafında dönerken geçtiği özel Ekinoks noktalarından birisindedir. Her iki noktada da gece ile gündüz süresi eşitlenir. Bizim seçmemiz gereken nokta ise, 2:185’deki ALLAH sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. lafzı uyarınca oruç tutma işinin en kolay olacağı zaman olan, günlerin kısalmaya, gecelerin de uzamaya başladigi nokta olmalıdır.

Ayni zamanda, “ramazan” kelimesinin manası, güz yağmurlarının başlama zamanı olarak belirtildiğinden (Bkz:www.diyanetvakfi.dk), bu nokta güzün başladığı ekinoks noktası olmalıdır. İşte bu aşamada Yaratanın sonsuz ilmi devreye girmiştir, çünkü “Güz”, dünyanın Kuzey Yarım Küresinde, Eylül 22/23 Ekinoksunda başlarken, Güney Yarım Küresinde, Mart 20/21 Ekinoksunda başlamaktadır.

Kuran evrensel bir mesajdır, mesajını tek bir “ramazan” kelimesiyle değişik coğrafyalardaki tüm dünya milletlerine doğru bir şekilde duyurmuştur. Dünyanın hangi yöresinde olursak olalım, “güz yağmurlarının mevsimi”ne ulaşınca neler yapacak mışız? Bir “şehr” müddetince, yani bir BZ müddetince, o BZ’yi oruç tutarak geçirecekmişiz. Ben buna bir “otuzluk” diyorum. Tam doğru değil ama en azından benim için bir referans olmakta. Zira 730, 5 saati 24 saatlik bir güne bölersek, tamı tamına 30.43 çıkıyor, yani 30 gün, 10 saat demek oluyor.

Ramazan, yani güz yağmurlarının başlama tarihi, kuzey yarım kürede, güzün başlama tarihi olan Eylül ayının 22/23’ü civarlarında başlarken, güney yarım kürede, 20/21 Mart civarlarında başlamakta. Tabii bu adlandırma, bizlerin takip ettiği Gregoryen takvim sisteminde anlatıldığı şekildedir.

Hindistanda, Uzak doğu ülkelerinde bu zamanların adları değişebilir, ama dünya, güneş etrafındaki yörüngesinde hep söylenen pozisyonlardadır. İstanbul’da “ramazan” 19 Eylülde başlamaktadır. Naçizane, ben de ramazan orucuma her sene bu tarihte başlamaktayım.

Gelelim Tevbe Suresi, 36. Ayete:

9: 36 İnne ıddeş şühuri ındellahisna aşera şehran fı kitabillahi yevme halekas semavati vel erda miha erbeatüm hurum zaliked dınül kayyimü fe la tazlimu fıhinne enfüseküm ve katilül müşrikıne kaffeten kema yükatiluneküm kaffeh va'lemu ennallahe meal müttekıyn

9: 36 Gökleri ve yeri yarattığı gündeki yazısına göre, Allah katında ayların sayısı onikidir. Bunlardan dördüharam aylardır. Kusursuz din işte budur. Artık o aylar içinde benliklerinize zulmetmeyin. Müşrikler sizinle nasıl topyekün savaşıyorlarsa siz de onlarla topyekün savaşın. Şunu bilin ki, Allah, takva sahipleriyle beraberdir.

9: 36 The count of the months with God is twelve months in God's record the day He created the heavens and the Earth; four of them are restricted. This is the correct system; so do not wrong yourselves in them; and fight those who set up partners collectively as they fight you collectively. And know that God is with the righteous.

9: 36’da ayların sayısı onikidir, bunlardan dördü haramdır, kutsaldır deniyor. Dikkat ederseniz bu ayların isimleri verilmiyor. Verilmemesi de gerekiyor, ayni Cuma - ToplantıGünü ismi gibi, bu dört kutsal ayın isimlerini her toplum kendi kullandığı takvime göre seçecek. Ama bu kutsal aylar, dünya, yörüngesi üzerinde seyrederken, onun belli bir pozisyonuna uyan zaman dilimleri olması gerekiyor.

Çünkü bakınız Bakara:194 ne diyor:

2: 194 Haram ay, haram aya karşılıktır. Hürmetler ve yasaklar karşılıklıdır. O halde, azgınlık edip size saldırana, size saldırdığı şekilde ve ölçüde saldırın. Allah’tan korkun ve bilin ki Allah, kendisinden korkup sakınanlarla beraberdir.

“Haram ay haram aya karşılıktır” ibaresi 4 aydan iki adet çift ayın karşılık geldiğini belirtmektedir. Yukarıda da bahsedilmiş olan, eliptik yörüngenin dört noktası. Yani, dünya güneşe en uzak noktada, 4 Temmuz, günöte; dünya güneşe en yakin noktada, 3 Ocak, günberi, bu “çift” birbirlerinin tam karşılarındadırlar; ve iki adet ekinoks noktalarının tekabül ettiği aylar ki bu ekinoks noktaları da ikinci çift olup, birbirlerinin karşısındırlar.

İste bu aylar, bir taraftan değişik coğrafyalarda değişik zaman dilimlerine tekabül ederlerken, diğer taraftan, değişik toplumların takvimlerinde değişik adlar alacaklardır. Bu aylarda savaşarak kendinize zulmetmeyin denmekte.
Aslında, kusursuz olan bu ayet, yeryüzüne barışı tam manasıyla getiren bir mana içermekte. Çünkü bir toplumun haram ayı diğerinin haram ayına rastlamıyacağından hiçbir zaman savaştan bahsedilmeyecek.


Bakara: 197’de, Hac ibadetinin zamanı belirtilmektedir:

2:197 Hac, bilinen aylarda (şehr, BZ’larda) uygulanmalı. Kim o aylarda (BZ’larda) hacca karar vermişse bilsin ki, hacda cinsel ilişki, kötülük yapmak, tartışmak yoktur. Yaptığınız her iyiliği ALLAH bilir. Yol için azığınızı hazırlarken en hayırlı azığın erdemlilik (takva) olduğunu unutmayın. Anlayış sahipleri! Beni dinleyin.
Ama zamanın adı konulmamaktadır, sadece bilinen aylarda uygulanması gerektiği söylenmektedir.

Haram aylardan bahseden Bakara:194 ayetinden iki ayet sonra Hacdan bahsedilmesinden,

Bakara: 217'de haram aylarda savaşmanın büyük suç olduğunun vurgulanmasından, Haccın yapıldığı bölgedeki Mescidi Haram'a ulaşılmasının engellenmesinden bahsedilmesinden,

Maide:2'de haram ayın ve Hac ibadetindeki ihramın beraber anılmasından,

yine Maide: 97’de haram ayların ve Hacda ziyaret edilen Kâbe’nin beraber anılmasından, bahsi geçen bilinen Hac aylarının haram aylar olduğu anlaşılır.

Zaten bu ayların haramlığı da Hacla ilintilidir.

İşte bu bilinen BZ’lar, ramazan için ekinokslardan biri seçilmiş olunca, diğer üç BZ, yani Perihelion BZ’ı, Aphelion BZ’ı ve diğer Ekinoks BZ’lardan birinde Hac yapılacaktır, çünkü bu BZ’larda savaş yoktur, bunlar haram aylardır, bunlar kutsal aylardır.


KUSURSUZ DİN-SİSTEM İŞTE BUDUR (9:36)




http://blog.milliyet.com.tr/ramazan-ve-haram-aylar/Blog/?BlogNo=66292




39-ZÜMER-9-hel yestevillezine ya'lemune vellezine la ya'lemun

9-“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?”


17-İSRA-34…..evfu bil ahd innel ahde kane mes'ula
17-34-…………Ahdinize vefalı olun çünkü verilen söz sorumluluk gerektirir.


40-MÜMİN

27. Ve kale musa inni uztü bi rabbi ve rabbiküm min külli mütekebbiril la yü'minü bi yevmil hisab

Diyanet Vakfı 27. Musa da: Ben, hesap gününe inanmayan her kibirliden, benim de Rabbim, sizin de Rabbinize sığındım, dedi.
Elmalılı Hamdi Yazır 27-Musa da: "Muhakkak ben, hesap gününe inanmayan her ululuk taslayandan Rabbime ve Rabbinize sığındım!" dedi.
Yaşar Nuri Öztürk 27 Mûsa dedi: "Ben, hesap gününe inanmayan her kibirliden, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olana sığındım."
________________________________________
68-KALEM

51. Ve in yekadulleziyne keferu leyuzlikuneke biebsarihim lemma semi'uzzikra ve yekulune innehu lemecnunun.

52. Ve ma huve illa zikrun lil'alemiyne



Diyanet Vakfı 51. O inkâr edenler Zikr'i (Kur'an'ı) işittikleri zaman, neredeyse seni gözleriyle devirivereceklerdi. Hâla da (kin ve hasetlerinden:) "Hiç şüphe yok o bir delidir" derler.
Elmalılı Hamdi Yazır 51-Ve gerçekten o küfredenler o zikri (Kur'an'ı) işittikleri zaman az daha seni gözleriyle kaydıracaklardı; bir de durmuşlar: "O şüphesiz bir deli." diyorlar.
Yaşar Nuri Öztürk 51 O küfre sapanlar, Zikir'i/Kur'an'ı işittiklerinde az kalsın gözleriyle seni devireceklerdi. "Bu tam bir cinlidir." diyorlardı.

Diyanet Vakfı 52. Oysa o (Kur'an), âlemler için ancak bir öğüttür.
Elmalılı Hamdi Yazır 52-Halbuki o (Kur'an) bütün akıllı alemler için bir öğüttür.
Yaşar Nuri Öztürk 52 Oysaki o Zikir/Kur'an âlemler için bir öğütten başka şey değildir.


81-TEKVİR


27. In huve illa zikrun lil'alemiyne.
Diyanet Vakfı 27. O, herkes için, bir öğüttür,
Elmalılı Hamdi Yazır 27-O, sadece bir öğüttür, alemler için.
Yaşar Nuri Öztürk 27 O, âlemlere bir öğütten başka şey değildir.



28. Limen şae minkum en yestekıyme,.

Diyanet Vakfı 28. Sizden doğru yolda gitmek isteyenler için de.
Elmalılı Hamdi Yazır 28-Ve içinizden dosdoğru olmayı dileyenler için.
Yaşar Nuri Öztürk 28 İçinizden, dosdoğru yürümek isteyen için.



29. Ve ma teşaune illa en yeşaallahu rabbul'alemiyne.

Diyanet Vakfı 29. Alemlerin Rabbi Allah dilemedikçe siz dileyemezsiniz.
Elmalılı Hamdi Yazır 29-Fakat o alemlerin Rabbi olan Allah dilemeyince siz dileyemezsiniz!
Yaşar Nuri Öztürk 29 Âlemlerin Rabbi olan Allah dilemedikçe, siz dileyemezsiniz!






7-ARAF-23 kale
rabbena zalemna enfüsena ve il lem tağfir lena ve terhamna lenekunenne minel hasirin
Diyanet Vakfı 23. (Adem ile eşi) dediler ki:
Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz.


21-ENBİYA-87……(yunus dediki)…
………el la ilahe illa ente sübhaneke inni küntü minez zalimin

Diyanet Vakfı 87. Zünnûn'u da (Yunus'u da zikret). O öfkeli bir halde geçip gitmişti; bizim kendisini asla sıkıştırmayacağımızı zannetmişti. Nihayet karanlıklar içinde:
"Senden başka hiçbir tanrı yoktur. Seni tenzih ederim. Gerçekten ben zalimlerden oldum!"


28-KASAS-16-kale
rabbi inni zalemtü nefsi fağfirli ....fe ğafera leh innehu hüvel ğafurur rahiym

Diyanet Vakfı 16. Musa:
Rabbim! Doğrusu kendime zulmettim (başıma iş açtım). Beni bağışla
dedi,
Allah da onu bağışladı. Çünkü, çok bağışlayıcı, çok esirgeyici olan ancak O'dur.




2-BAKARA-286-. leha ma kesebet ve aleyha mektesebet* ….rabbena la tüahızna in nesina ev ahta'na*..

2-286-DİYANET- Herkesin kazandığı (hayır) kendine, yapacağı (şer) de kendinedir. ..Rabbimiz! Unutursak veya hataya düşersek bizi sorumlu tutma…sorgulama…hesaba çekme…

12-YUSUF

21-……vallahü galibün ala emrihi ve lakinne ekseran nasi la ya'lemun


DİYANET-21-….Allah, emrini yerine getirmeye kadirdir. Fakat insanların çoğu (bunu) bilmezler.

ELMALILI-21-…….Allah, yaptığı işte üstün bir güce sahiptir, fakat insanların çoğu bilmezler.

Y.NURİ-21-………..Allah, kendi emrine Gâlib'dir/kendi emrine hükmeder. Ama insanların çokları bilmiyorlar.





12-YUSUF
100…….inne rabbi latiyfül lima yeşa' innehu hüvel alimül hakim
100…. Şüphesiz ki Rabbim dilediğine lütfedicidir. Kuşkusuz O çok iyi bilendir, hikmet sahibidir."


101-….fatıressemavati vel ardı ente veliyyi fid dünya vel ahirah teveffeni müslimev ve elhıkni bis salihiyn
101…. Ey gökleri ve yeri yaratan! Sen dünyada da ahirette de benim sahibimsin. Beni müslüman olarak öldür ve beni sâlihler arasına kat!"



7-ARAF- 185-.... fe bi eyyi hadisin ba'dehu yü'minun (BAŞKA HANGİ GERÇEK SÖZ-HADİS-E İNANACAKSINIZ)

77-MÜRSELAT -50-Fe bi eyyi hadiysin ba'dehu yü'minune.(BAŞKA HANGİ GERÇEK SÖZ-HADİS-E İNANACAKSINIZ)





rabbena amenna fağfir lena varhamna ve ente hayrur rahimin (23-/109)

ve selamün ala ibadihillezinastafa (27-/59)

sübhane rabbike rabbil izzeti amma yesifun (37-/180) ve selamün alel mürselin (37-/181)

Vel hamdü lillahi rabbil alemin(37-/182)




0 Yorum:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları [Atom]

<< Ana Sayfa